Öfke kontrolünde psikoterapinin yeri nedir?Öfke kişiler tarafından farklı şekillerde yaşanabiliyor. Öfkeyi bastırmak, görmezden gelmek, kaçınmak, ifade etmemek gibi teknikler öfkenin kontrol edilmesinde kimi zaman faydalı olsa da, her zaman bunları kullanmak, öfke ile etkili bir biçimde baş edilmediğinin bir göstergesi olabilir. Psikoterapi; öfke duygusunun tanınması, fark edilmesi ve işlevsel bir şekilde ifade edilmesi için gerekli olan öfke yönetimi becerilerinin kazandırılmasına yardımcı olmaktadır. Bireysel ve grup olarak öfke ile çalışılabilmektedir. Öfkeyi yok edemezsiniz, tüm çabalarınıza rağmen sizi öfkelendirecek olaylar olacaktır, bunu değiştiremezsiniz. Ama bu olayların sizi etkileme biçimini değiştirebilirsiniz.
Öfke kontrolü için grup terapisine katılma veya başvuru koşulları nelerdir?
Öfkesini kontrol etmekte güçlük çektiğini düşünen, öfkesini doğru ifade edemediğini düşünen, öfkesi ile başa çıkamayan, günlük hayatta bu konuda çevresiyle sıkıntıya yaşayan herkes bu gruplara katılabilir. Bu konu ile ilgili özel olarak çalışmalar yapan kurumlar da mevcut. Hastanelerin yataklı servisinde öfke sorunu yaşayan kişilerle bireysel ve grup çalışmaları yapılıyor. Ceza infaz kurumlarındaki tutuklu ve hükümlülerle de çocuk ve yetişkin uygulamaları olmak üzere bu konuda grup çalışmaları yürütülüyor.
Normal veya hastalık ayrımında kriterler nelerdir?Öfke; canlıların varlığını tehdit eden bir durum karşısında sergiledikleri evrensel bir tepkidir. Bu duygu kişinin kendini korumasına, savunmasına, sorunlarıyla savaşıp baş etmesine yardımcı olur. Öfke uygun bir düzeyde olumlu kullanıldığında kişiye inanç, güç, enerji, dikkat, istek sağlar. Ancak öfke kızgınlıkla saldırgan ve öç alıcı şekilde ifade edildiğinde enerjiyi tüketme, kendine kızgınlığı arttırma, performansını sergileyememe, sorunlarla başa çıkmayı engelleme, kişiyi hassaslaşmasına neden olduğu için kolay etkilenmeye neden olur. Bu anlamda bakıldığında belirli bir düzeyde ve doğru olarak ifade edilen öfke aynı zamanda kişinin harekete geçmesinde yardımcı olan varoluş için gerekli bir duygudur. Ancak bizi kızdıran her durum karşısında yazılı ve sözel kuralları önemsemeden sözel veya fiziksel saldırgan tepkiler göstermek öfke kontrolünün olmadığı ve öfkenin işlevsel bir biçimde kullanılmadığına işaret etmektedir. Burada ilk olarak “öfke” ve “öfkeli tepki vermek” arasındaki fark üzerinde durmak gerekiyor. Önemli ve ayırt edici olan öfkelendikten sonra verilen tepkilerdir. Terapide de hedef kişinin öfke duygusunu ifade etmesini önlemek değil, öfkeli tepki vermesini önlemektir.
Psikoterapi seansları ne kadar sürüyor?
Literatürde psikoterapi ekolleri buna farkı yanıtlar verebiliyor. Haftada bir kez olmak üzere kısa süreli terapilerde 12- 15, uzun süreli terapi ekollerinde ise 15-25 olarak bu sayı değişebiliyor. Farklı psikolojik yaklaşımlar öfkeyi, oluşumunu nedenlerini ve öfke çözümünü farklı şekillerde ele alması ve öfkenin çoklu bir yaklaşım gerektirmesi nedeniyle çalışmalarda eklektik bir yaklaşım izlemek gerekiyor.
Psikoterapide sadece tedavi mi ediyorsunuz yoksa zaman zaman kullanabileceğimiz pratik bilgiler de veriyor musunuz?
Aslında her ikisinin de yapıldığı söylenebilir. Öfke ile çalışırken temel olarak kişinin kendi duygu düşünce ve davranışlarının farkına varması üzerinde çalışılmaktadır. Öfkeli kişiler genelde, verdikleri tepkileri hatırlamadıklarını ifade ederler ve öfkeli oldukları sırada davranışlarının sonuçlarını düşünmeden hareket ederler. Hayattan ne kadar talepkar olduklarının haklı ve doğru olduklarına dair sorgusuz inançlarının ve öfkeye asıl neden olan kendileri ile ilgili temel düşünce ve duygularının farkında da değildirler.
Kişinin kendini çaresiz hissetmesi ya da başka türlü nasıl davranacağını, nasıl sorunlarını çözeceğini bilmemesi öfkeli tepki vermesine yol açtığından öfke ile baş etme konusunda kişilere pratik örmekler de veriyoruz. Zihinsel egzersizler, gevşeme teknikleri uygulama, öfke kontrolünde mizahı kullanma, nefes egzersizleri, öfkeyi aktarma, zihinsel tekrarları kullanma, bedensel sinyallerini fark etme, sorunun çözümünü erteleyebilme gibi pratik bilgiler de kişiye veriliyor ve nasıl uygulanacağı seanslarda birlikte çalışılıyor.
Öfke kontrolü için uyguladığınız terapi hakkında bilgi verebilir misiniz?
Genel olarak öfke kontrol yöntemleri; bilişsel, duyuşsal, iletişim, duygusal ve davranışsal boyutları ile kişinin öfke yaşantısını yeniden yapılandırmasını içerir. Daha önce de söylediğimiz gibi öfkeyi yok edemezsiniz, her zaman sizi öfkelendirecek olaylar olacaktır, bunu değiştiremezsiniz. Fakat öfkemizi sağlıklı ifade etmeyi, değiştirebiliriz. Bu nedenle terapide, kişide düşünce, duygu ve davranışlarının kendi sorumluluğu olduğu fikrini geliştirmek, öfkenin doğal bir duygu olduğu fikrini örneklerle göstererek, öfke yaratan durum ve koşullarda bireysel tepkilerini tanımalarına yardımcı olmak, öfke anında tepkilerini fark ettirerek uygun tepkilerin oluşmasında destek sağlamak, olumlu ve yıkıcı yanları ile öfkeyi değerlendirerek, kişinin yaşamına etkilerini birlikte değerlendirmek bunun olumlu sonuçları görmesine yardımcı olmak üzerinde çalışılmaktadır.
Terapide, kişinin temel bilişsel ve duygusal yapısının farkına varmaya başlaması ve bunları ifade edebilmesi için hastanın güçlendirilmesine çaba gösterilmelidir. Kişiler kendilerini ve çevrelerini olumsuz değerlendirdiklerinde, sevilmeyen ve sevilmeyecek bir insan olduklarını düşündüklerinde öfkeli tepki vermeye daha eğilimli olurlar. Kişinin bu aşamada ya hep ya hiç tarzı düşünme, başkalarını olumsuz değerlendirme, karşısındakinin düşüncelerini okuma, çevredekilerin yalnızca belirli davranışlarını algılama, kişiselleştirme, ben hep haksızlığa uğruyorum gibi çarpıtılmış- hatalı düşünce ve inançlarını ele alarak bunların yerine geçebilecek sağlıklı alternatif tepkileri bulmasına yardımcı olmak gerekiyor. Kişi öfkesini kontrol etseydi hayatında ne değişirdi, geçmişte öfkeli tepki verdikleri bir durum kendi ve çevrelerine nasıl bir zarara yol açtığı üzerinde duruyoruz. Rol-oynama, beceri eğitimi, olasılık üretilmesi, problem çözmek hayal kurma, kas gevşetme teknikleri ev ödevleri, öfke günlükleri de terapinin için yer alıyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder