Sayfalar

23 Haziran 2010 Çarşamba

SINAV KAYGISINA ÇÖZÜM: KENDİNİ VE SINIRLARINI BİL!

Sevgili Manisalı hemşerilerim,
Üniversiteye giriş sınavının birincisi geçti. Önümüzdeki hafta sonu da ikincisi olacak. Bu nedenle 2 haftadır ilan verdiğimiz ağız-diş sağlığı konularını haftaya işleyeceğim. Bu hafta da konumuz sınav stresi. Konuğumuz Manisa Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr.İsmail Yavaş. Ben kendisi ile yeni tanıştım ama sizler onu daha önceden tanıyor olabilirsiniz. İnternette biraz araştırınca çok sayıda yazı ve değerlendirmesini gördüm. Kendisine daha çok çözüm yollarını ile ilgili sorularımızı yönelttim. Geçen hafta da belirttiğim gibi bu branşta şehrimizde iki uzman doktorumuz var. Kendilerine çok teşekkür ediyorum.
Uzmanlarımızın verdiği bilgiler dışında ben de sizler için faydalı olacağını düşündüğüm bazı bilgiler vermek istiyorum. Sonuçta ben de hem tıp doktoru hem de üroloji uzmanı yetiştiriyorum ve tüm hayatım sınavlarla geçti. Kanımca en önemli konu kişinin sınırlarını bilmesi ve kendini tanımasıdır. Eğer doğru hedefler koyarsanız ve gerektiği şekilde çalışırsanız başarı öyle veya böyle gelir sizi bulur, hiç merak etmeyin. Ayrıca bırakın çocuğunuz sizin olmak istediğiniz değil, kendi olmak istediği mesleği seçsin. Avukat mı olmak istiyor, götürün avukatlarla konuşsun, adliyeye götürün. Hangi mesleği seçmek istiyorsa o meslek sahipleri ile tanıştırın. Hangi üniversiteye gitmek istiyorsa oraya götürün, oranın havasını koklasın. Siz elinizden gelen her türlü yardımı yapın, desteği verin, bilgilerinizi aktarın ama bırakın kararı kendisi versin.
Hiç bir insan nasıl birbirine benzemiyorsa, zekamız ve özelliklerimizde benzemez. Bu nedenle asla çocuğunuzu başkaları ile kıyaslamayın. Sonuç endeksli değil, süreç odaklı ve yapıcı eleştiri sistemi geliştirin. Eleştiride kişiliği zedeleyici unsurları bulundurmamaya çalışın. Ayrıca çocuğunuzu sıkmadan, ama hep kontrol altında tutarak, yanında olduğunuzu hissettirin. Ona evinizde iyi bir çalışma ortamı sağlayın. O içeride ders çalışırken siz onunda seveceği dizileri, filmleri yüksek sesle izlerseniz konsantre olamaz. Veya her akşam bir misafir geliyorsa yine verimli çalışamaz. Çocuğunuz için siz de bazı şeylere katlanmak zorunda olduğunuzu unutmayın.
Sürekli doğruyu göstermeye çalışan ve bu yönde müdahale eden ebeveyn olmak yerine, rehber ve model olmayı tercih etmeliyiz. Uzmanların hep söylediği şeylerden biri de çocuğunuzun hata yapmasına şans tanımak, hatalarının sonucunda bedel ödemesine imkan bırakmak, güven ve cesaret vermek. Hadi son iki kısım tamam ama maalesef ben de ilk cümlede söylediklerimi yapamıyor, çok zorlanıyorum. Bence yaşamdaki en zor şeylerden biri, bir şeyin nasıl en iyi yapıldığını bilmenize rağmen, onu düşe kalka, hata ile başkasının yapmasını seyretmek. Neyse sonuçta “hocanın yaptığını değil, dediğini yapmalısınız!”.
Kazanamamak dünyanın sonu değildir. Yaşamda her zaman başka bir çıkış yolu vardır. Düşünceler endişeleri ve geriliminizi artırıyorsa; öğrenme yeteneğinizi azaltacaktır. Bu nedenle zihninizdeki endişe ve korkuları rafa koyun, sınav sonrası düşünmeye çalışın. Şimdi çalışma zamanı. Geçmişteki başarılarınızı ve öğrendiklerinizi düşünün, öğrenemediklerinizi değil. Her zaman “başaracak gücüm var” demeye çalışın.
Sınav sırasında son önerimde derin nefes alma taktiği. Bunu ben de zor ameliyatlarda uygularım. Aynı bebekler gibi karnınızı iyice şişirerek, ciğerlerinizi çatlarcasına gerdirerek, yavaş yavaş ama derin, 3 kez nefes alın. Göreceksiniz daha parlak düşünmeye başlayacaksınız. Umarım başarılı olacağız sonuçlar alırsınız, bu ülkenin geleceği sizlersiniz.
Sağlıkta Gündemi okuyun sağlıklı yaşayın.

SINAV STRESİNE PRATİK ÖNERİLER...

SINAV ÖNCESİNDEKİ TAKTİKLER
Yeni konu çalışmayı bırakın
Geçmiş yıllara ait soruları, cevapları ve çözüm yollarını dikkatle inceleyin
Uyku düzeninizi oluşturun, erken yatmaya alışın
Bir gün önce sınav yerinizi mutlaka görün
Son gece uyumak için ilaç almayın
Mutlaka sıkı kahvaltı yapın ancak midenizin bir sürpriz yapmasını istemiyorsanız yediklerinize dikkat edin
Evden çok erken çıkmak ya da geç kalmak stres yaratır
Sınavla ilgili evraklarınızı tam olarak aldığınızdan emin olun
Sınavın başlamasına 10 dakika kala tüm ihtiyaçlarınızı gidermiş olarak yerinize oturun
İhtiyacınız kadar su tüketin aşırısı zaman kaybına yol açacaktır.

SINAVA BAŞLARKEN
Sınav kitapçığını dikkatlice inceleyin. Tüm uyarıları dikkate alın. Önem verin.
Sınavınızın geçerli olması için kurallara uymak zorundasınız.
Yönergeleri doğru anlamak için çaba harcayın.
Yanıt anahtarının adınıza düzenlenmiş olup olmadığını kontrol edin.
Kitapçık ve cevap anahtarının ilgili bölümlerini dikkatlice doldurun.
Soru kitapçığının eksiksiz ve baskısının tam olduğundan emin olun.

SINAV ANINDA
Ana kelimelerin altını çizin, altı çizili sözcüklere ve olamaz, söylenmez, değildir gibi olumsuzluk eklerine dikkat edin.
Bütün seçenekleri okumadan cevap vermeyin.
Çeldiricilerin ilk şıklara konulma ihtimalini göz ardı etmeyin.
Soruları defalarca okuyup kafanızı karıştırmayın.
Yanlış seçenekleri bulup elemeye çalışın.
Anlamadığınız bir şıkkı otomatik olarak elemeyin.
Yanlışlığından emin olmadıkça verdiğiniz ilk cevabı değiştirmeyin.
Sınav şansınızı test etme yöntemi değildir, ya tutarsa? Demeyin. Çünkü tutmadığı gibi doğru yaptığınızı da kaybedersiniz.

Manisa Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr.İsmail Yavaş: Sınav Stresinde Ailelere Önemli Görevler Düşüyor!

Sınav stresini nasıl tedavi ediyorsunuz?
Sınav stresi bir kaygı bozukluğudur. Bir nevi performans kaygısıdır. Yani başarılı olmayacağı kaygısı performansını ortaya koymasını engeller. Çocuk ya da genç kaygısından dolayı gerçek kapasitesini ortaya koyamaz. Çünkü beyni dağılıyor gibi olur. Zihnini toparlayamaz. Kalbi çarpar. Kafası uyuşuyor gibi olur. Burada üzücü olan yıllar boyu yapılan çalışmalarda kişinin kendi gerçek kapasitesini ortaya koyamamasıdır.

Hipnozun tedavide yeri var mı?
Faydalı olmaktadır. Ancak tek tedavi seçeneği değildir.

Öğrencide hiç sınav stresi olmaması normal mi?
Belli bir dereceye kadar stresin olması doğaldır. Bu zaten başarılı olmak için gerekli olan stres ve kaygı düzeyidir. Sonuçta girilen bir sınavda lakaytlık olamaz. Korku ve stres başarının sigortasıdır. Ancak bu kaygı ve stres bumerang gibi kişinin kendisine dönerse o zaman bu faydalı olmaktan çıkmış, zarar yönü artmış bir kaygıdır.

Sınav stresinin faydalı yönü var mı? Dozu nasıl ayarlayabiliriz?
Her şeyin fazlası zarardır. İyiliğin bile aşırısı kötüdür. İnsan iki üç bardak su bir seferde gerekli olabilir. Ama bir kova içerse su zehirlenmesi olur. Ya da anne babaların dozunu aşan aşırı sevgi ve bağımlılıkları, ya da aşırı disiplin zararlıdır. Her şeyin azı karar çoğu zarardır.

Sınav öncesi rahat uyumak için önerileriniz var mı?
Son 3-4 günden itibaren hep aynı saatte yatmaya ve bu saatin geç olmamasına özen göstermelidirler. Yatmadan önce bir duş iyi gelebilir. Yatmadan önce fazla yemek yenmemelidir. Uyumak için son dakikada ilaç alınmamalıdır. Daha önceden alınan bir ilaç alınabilirse de son dakikada ilaç almak zararlı olabilir. Ihlamur çayı rahatlatıcıdır.

Sınav öncesi genel önerileriniz neler?
1.Anne babalar çocuklarını aşırı beklentiyle yüklememelidirler.
2.Son üç gün alel acele çalışılmamalıdır. Hiç bakılmamış bazı konulara isteniyorsa bakılabilir.
3.Aileler çocuklarına son günlerde özen göstermeli ve yanlarında olduklarını hissettirmelidirler.
4.Sınav sonucu iyi gelmesini istedikleri söylenebilir. Sonuca bir ödül konabilir ama her sonuçta değişen bir şey olmayacağı çalışmaya devam edileceği mesajı verilmelidir.
5.Çocuklar korkutulmamalı, eleştirilmemelidir.
6.Sınav yaşadığımız dünyanın bir parçasıdır. Zaman zaman kazanacak ya da kaybedeceğiz. Mühim olan yıkılmamak değil tekrar ayağa kalkabilmektir.
7.Birinci sene kazanamayıp ikinci sene kazanan çok çocuk gördüm. Acele etmek bazen gecikmeye neden olabilir.
8.Bir şeyleri değiştirmek isteyen insan önce kendinden başlamalıdır.
9.Anne babalar ve çocuklar bunca zaman çalıştılar. Genelde görülen ne kadar çalıştılarsa o kadar derece elde edildiğidir.

Sınav sırasında uygulanabilecek taktikler nelerdir?
Heyecan anında yarım dakika mola verip şöyle bir çevrelerine bakabilirler. Sakinleşmek için karından nefes alıp verme önemlidir. Bazen üst üste 3 soru cevaplanamaz ve gençler paniğe kapılır. Biraz sabır ve istikrar sonrasında durumu düzeltir. Sonuçta bu bir yarıştır ve bu yarışta herkeste aynı koşullar söz konusudur. Olumsuzluklar herkes için geçerlidir. Sınav salonunda konuşan bir gözetmen varsa öğrenciler çekinmeden uyarmalıdırlar.

Rehber öğretmenlere sınav stresi konusunda önerileriniz var mı?
Öğrencilerle son bir toplantı yapabilirler ve duygu düşünce paylaşımı olabilir.

Sınav stresi sadece öğrencinin suçu değil; bu konuda aile ve öğretmenlere önerileriniz var mı?
Sonuçta başarılı da olmak var, başarısız da. Mühim olan elden gelenin yapılmasıdır. Bu yapıldıktan sonra gerisi önemli değildir. Atılan gol önemlidir. Ama daha önemlisi iyi bir maç çıkarmaktır. Bu maçta sadece futbolcular yani öğrenciler yoktur. Teknik direktör, antrenör ve diğer unsurlar da vardır. Fatura sadece çocuğun değildir. Herkes kendisinin ne yapabileceğine bakmalıdır. Lüzumsuz ve yıkıcı eleştiriler sonuç getirmez. Öz güveni zedeler.

Aile veya öğretmenlere yönelik Milli Eğitim müdürlüğü ile ortak eğitim seminerleri yapıyor musunuz?
Çeşitli seminer programlarına katılıyorum. Aileler kendilerine çekidüzen verdiklerinde toplum da kendine çekidüzen vermiş olacaktır.