Öfke nedir?Her insanda doğal olarak ortaya çıkan bir duygu olan öfke; engellenme, incinme veya bize gözdağı verilmesi karşısında gösterilen kızgınlık, hışım, hiddet ve saldırganlık tepkisidir.
Öfkenin Yönetimi nasıl olmalı?
Öfke duygularıyla başa çıkmak için ifade etme, bastırma ve sakinleştirme gibi bilinçli ya da bilinçsiz bazı yollar kullanırız. Bunlar içinde en sağlıklı olanı öfkeyi saldırganlıkla değil de sözel olarak ifade etmektir. Öfke doğru bir biçimde ifade edilemezse ve bastırılırsa bir süre sonra bu duygu kişinin kendisine döner ve yüksek tansiyon, sedef, ülser, alerjiler, migren gibi psikosomatik rahatsızlıklar, panik atak, kaygı bozuklukları ya da depresyon gibi sorunlara yol açabilir. Nefes alıp verişlerinizi, kalp atış hızınızı kontrol ederek, kendinizi fizyolojik olarak sakinleştirip, içinizdeki öfke duygusunu hafifletebilirsiniz.
Öfkemizi boşaltmak iyi midir?
Uzmanlar artık bunun çok yanlış ve tehlikeli bir inanç olduğunu göstermişlerdir. Bazı insanlar bu inancı, diğer kişileri incitmek için verilmiş bir onay gibi algılamaktadırlar. Araştırmalar, kızgınlık duygusunun boşaltılmasının kızgınlık, öfke ve saldırganlığı daha çok arttırdığını ve sorunu çözmek için hiçbir yararı olmadığını göstermektedir. Onun için en iyisi, kızgınlığınızı neyin tetiklediğini bulmanız ve kendinizi kaybetmeden, bu nedenlerle başa çıkabileceğiniz stratejileri geliştirmenizdir.
Hangi yöntemler öfkenizin taşmasını önler?
Öfkeyi doğru ifade etme becerisini kazanmaya “öfke kontrolü” denir. Öfke kontrolünde temel amaç; saldırganlıktan uzak, şiddet içermeyen, kişinin kendisine ve çevresindekilere zarar vermeyecek şekilde duygusunu ifade etme becerisini kazanmasıdır. Öfke kontrolünü öğreten pek çok yöntem vardır. Doğru yöntem kişiden kişiye değişir. Genel olarak öfke kontrol yöntemleri; bilişsel, duyuşsal, iletişim, duygusal ve davranışsal boyutları içerir.
“Her zaman” veya “asla” diyen kişilerde öfke daha çok mu görülüyor?
Farkında olmadan çok sık kullandığımız “asla!” ya da “her zaman!” gibi sözcükler aynı zamanda kızgınlık duygunuzu, öfkenizi besleyerek haklı olduğunuzu düşünmenize de yol açar ve siz durumla ilgili yargıyı vermiş olduğunuzdan, problemin çözümüne de katkıda bulunmaz.
Toplumumuzda öfke patlaması ne sıklıkta ve nedenleri nedir?
Çok sık görülmekte ve her zaman karşımıza çıkmaktadır. Genetik ya da fizyolojik nedenlere göre bazı insanların doğuştan sinirli, alıngan ve kolayca kızabilen huyda olduklarına dair görüşler vardır. Sosyo-kültürel nedenlere göre de genellikle toplumumuzda öfke olumsuz ve kabul görmeyen bir duygu olarak görülmekte bu nedenle çocukluktan itibaren öfkemizi kontrol etmeyi öğrenmemekte ve genelde öfkemizi gelişigüzel dışa vurmaktayız. Bizim öfke patlaması atağı ile gördüğümüz bireyler daha çok depresyon, kaygı bozuklukları, kişilik bozuklukları ve alkol madde kötüye kullanımı gibi rahatsızlığı olan insanlar olmaktadır.
Elimizden bir şey gelmediği ve de haklı olduğumuz durumlarda öfkelenmek normal değil mi?
Evet, normal ama öfkelendiğimizin farkında olmamız önemli. Bu farkındalık ve onu ifade etmek kendimize ve etrafımıza zarar vermemizin önüne geçmeli, öfke patlamasına neden olmamalı.
Kendimden örnek vermek istiyorum: dinlenebileceğim nadir hafta sonunda bahçemde keyif yapacağım derken karşıdan devamlı, istemediğim bir eğlence gürültüsünü bütün gece dinlemek zorunda olmam karşısında öfkelenmem normal bir davranış değil mi?
Biraz önce de bahsettiğimiz gibi her zaman öfke olması gereken bir duygudur. Azıda çoğu da zararlı tabi ki. Önemli olan öfkelendiğimizin farkında olmak ve onunla baş etmek diyebiliriz.
Kendimizi rahatlatabilmek için birkaç pratik ipucu verebilir misiniz?
Size bu olay karşısında önce gevşemeye çalışmanızı ardından düşünme tarzınızı değiştirmenizi, problemi çözmeye çalışmanızı, daha iyi bir iletişim kurmanızı yine de öfkeniz yatışmadıysa mizaha başvurmanızı ya da çevrenizi değiştirmenizi öneririm.
Danışmanlığa ihtiyaç duyup duymadığımıza nasıl karar vermeliyiz?
Eğer öfkenizin, kontrolünüz dışına çıktığını düşünüyorsanız, ev ve iş hayatınızın önemli boyutları bu duygudan etkileniyorsa, bir uzmana başvurabilirsiniz.
Öfke kontrolünü nasıl sağlıyor, tedavi ediyorsunuz?
Danışanlarımızın başta öfkelerinden haberdar olmalarını ve ardında baş etmeleri için bazı yöntemleri deniyoruz. Eğer bize başvuranlarda öfke patlaması duygu durum bozukluğu, kaygı bozukluğu, panik bozukluk, kişilik bozukluğu ya da alkol madde bağımlığına eşlik ediyorsa ilaç tedavisi ve psikoterapi öneriyoruz.
Akut öfke anında hemen kullanabileceğimiz bir ilaç veya yöntem var mı?
İlk yapılması gereken gevşemek olmalı bunu nefes egzersizi, telkin ya da sakin bir ortamı hayal ederek yapabiliriz. Tüm bu yöntemlere rağmen öfkeniz azalmıyor size zarar vermeye başlıyor ve bazı rahatsızlıklara neden oluyorsa; örneğin çarpıntı, ellerde titreme, boğulma hissi, panik atak, yüksek tansiyon, aşırı sinirlilik gibi hemen o an bir rahatlık sağlamak için sakinleştirici öneriyoruz. Öfke atağı dindikten sonra durumu danışan ile birlikte değerlendirip uygun tedaviyi şekillendiriyoruz. Bu tedavi bazen ilaç tedavisi bazen psikoterapi bazen de her ikisini birden içerebiliyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder