Boy kısalığı nedir?Boy kısalığı, çocuğun boyunun cinsiyete, yaşa ve ülkelere göre belirlenen standart çizelgelerde normalin %3’ ünün altında olması şeklinde tanımlanır.Çocukluk çağında boy uzamasında görülen aksamalar çoğu kez önemli bir sağlık sorunu veya önemli bir problemin habercisidir. Boy kısalığı tanımına uymayan, ancak anne-babanın ya da çocuğun daha uzun boy beklentisi nedeniyle boy kısalığından yakınma ile başvurusu sık rastlanan bir durumdur. Bu yüzden boy kısalığına yaklaşımın ilk koşulu boy kısalığını doğru bir biçimde tanımlamaktır.
Boy kısalığının nedenleri ve yol açan faktörler nelerdir?
Büyüme, doğum öncesi ve sonrası pek çok iç ve dış faktörlerin etkisindedir. Buna göre; boy kısalığını tedavi gerektiren ve gerektirmeyen olarak ayırmak mümkün. Tedavi gerektirmeyen kısalıklarda neden genellikle ailesel veya yapısaldır. Kısa ebeveynli bir aileden doğan ve ortalamadan daha kısa olması beklenen çocuklar ailesel boy kısalığı olarak kabul edilebilir. Yapısal boy kısalığı da normal bir büyüme türüdür. Fizyolojik gelişimde gecikme vardır ve hastalık değildir. Genellikle ailede çocukluk dönemi sırasında ergenlik veya büyüme gecikmesi olan (geç adet olan anne ya da sakalları geç çıkan baba veya 20’ li yaşlarda boyu uzayan baba gibi) ancak sonuçta oldukça normale yakın bir boya ulaşan aile bireyi öyküsü vardır. Sebebi belirlenemeyen (idiyopatik) dediğimiz boy kısalığı da olabilir. Bunlarda da neden bulunamadığı için tedavi uygulanmaz.
Bu durumda tedavi edilebilen boy kısalığı var mı?
Hormonal bozuklar, iskelet hastalıkları, beslenme bozuklukları, kronik hastalıklar, kısa boy sendromları ve psikososyal nedenlere bağlı gelişen boy kısalıkları tedavi edilebilmektedir.
Bu nedenlerden ülkemizde en çok görülenleri hangileridir?
Yapısal veya ailevi kısalık toplumumuzda en sık görülen boy kısalığı nedenidir. Bunu beslenme bozukluğuna bağlı görülen gelişme geriliği izler. Sağlıklı büyümenin ilk koşulu sağlıklı beslenmektir.
Boy kısalığının toplumda görülme sıklığı nedir?
Boy kısalığı toplumda %3-15 oranında görülür. Bunların %80-85’i normal kısa boyluluk olarak değerlendirilir. Patolojik, yani tedavi ihtiyacı olan grup ise %15-20’dir.
Boy kısalığına yol açan psikososyal nedenleri anlatabilir misiniz?
Çevresel psikolojik koşulların iyi olmadığı durumlarda çocuklarda büyüme duraklar. Evde üvey anne ya da baba olması, ebeveynlerde madde bağımlılığı veya psikolojik sorunların olması gibi durumlarda çocuklarda büyümede yavaşlama görülür. Bu çocuklar daha süt çocukluğu dönemindeyken hırçın ve iştahsızdır, kilo almaları yetersizdir. İki yaşından sonra da boy uzamasında duraklama ön plana çıkar. Aşırı su içme, pis yerlerden su içme, yiyecek aşırma gibi davranış bozuklukları görülebilir. Genellikle beslenmesinde de hatalar olan bu çocukların bulundukları ortamda beslenmeleri düzeltilse bile büyümedeki bozukluğun düzeltilemediği, buna karşın ortam değişikliği ile gelişmede düzelme sağlandığı görülmüştür.
Ortalama boyu hesaplamak için basit bir formül verebilir misiniz?
Ortalama boyu hesaplarken her toplumun kendi standartlarına göre kadın ve erkek boyu arasındaki fark göz önüne alınmalıdır. Bu fark Türk Toplumu için 13 cm’ dir. Ortalama boy; kız çocuklar için (Baba boyu-13cm)+ Anne boyu / 2, erkek çocuklar için (Anne boyu + 13cm) + Baba boyu / 2 formülleriyle hesaplanır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder