EDİTORYAL: Kemik İliği Nakli

Sevgili Manisalı hemşerilerim,
Bu hafta sizlerden gelen istek üzerine “kemik iliği nakli” hakkında bilgi vermeye çalışacağım. Genel yayın yönetmenimiz sevgili Nihat Akyol aracılığıyla bu konuda bilgi almak isteyen okuyucularımız bana mesaj göndermiş. Aslında sağlık alanında hemen her konuda direkt olarak beni veya gazetemizi arayabilir veya sayfadaki internet adreslerime mesaj atabilirsiniz. Ayrıca internet ile aşina olan okuyucularımız eski yeni tüm “Sağlıkta Gündem” yazılarına kişisel blog/yayın sayfam olan www.sagliktagundem.blogspot.com adresinden de ulaşabilir.
Kemiklerin içinde bulunan “ilik”, kanımızdaki alyuvar, akyuvar gibi tüm hücreleri üreten fabrikalardır. Enfeksiyon, kanser, ışın tedavisi veya kansere bağlı kemoterapi gibi nedenlerle bozulabiliyor. Bunun sonucunda da iliklerimiz kan hücrelerini üretemiyor. Bildiğiniz gibi akyuvarlar mikroplara veya hasarlı bozuk hücrelere karşı en önemli savunmayı yaparlar. Alyuvarlar da her hücrenin temel gereksinimi olan oksijeni taşırlar. Bunların dışında da trombosit denilen kanın pıhtılaşmasını sağlayan hücreler vardır. Bir yerimiz kanadığında oranın pıhtılaşarak kanamanın durmasını sağlarlar.
Kemik iliği nakli genellikle, lösemi gibi bir kan hücresi kanseri olan kişinin kanındaki kanser hücrelerini yok etmek için uygulanan, yoğun dozda kemoterapi veya radyasyon (ışın) tedavisinden sonra gerçekleştirilir. Kemik iliği naklinde temel prensip, kan hücrelerinin yapımını sağlayan ana-kök hücrelerin sağlam bireylerden (verici-donör) alınarak lösemi hastasına verilmesidir. Böylece normal kan yapımı sağlanmış olur.
Kemik iliği naklinde verilecek kök hücreler tedavi öncesi kişinin kendi kanından alınıp saklanarak yeniden kendisine verilir veya yakın akrabalarından alınıp verilebilmektedir. Buna uygun olmayan durumlarda da başka kişilerden veya verici bankasından alınan kök hücrelerde verilebilmektedir. İlik alınması ameliyathane koşullarında genel anestezi altında uyutularak yapılır. Özel iğneler kullanılarak kemik içine girilerek ilik enjektörlere çekilir. Belirli miktarda alınan ana-kök hücreler özel torbalarda, filtre edilerek bekletilmeden lösemi hastasına damar yoluyla verilir. Ana-kök hücrelerin çok çok az bir kısmı alındığından verici-donör için yapılan işlemin hiçbir sakıncası yoktur. Ancak bu sırada alıcı için ek bazı tedaviler verilebilmektedir. Bu gibi durumlarda dikkat edilmesi gereken konuları sizler için kırmızı sütunumuzda yazdım. Konu ile ilgili merak ettiğiniz soruları da üniversite hastanesi Çocuk Hastalıkları bölümü “hematoloji-kan hastalıkları” uzmanımız Doç.Dr.Hüseyin Gülen yanıtladı.
Maalesef şehrimizde nakil ünitesi yok. İzmir’de de Ege üniversitesinde mevcut. Sanırım burada ilik nakli gerektiği belirlendikten sonra randevu ve sıra işlemleri için kendi doktorunuz sizlere yardımcı olacaktır. Kendi başınıza gidilerek başvurulacak bir durum değil. Umarım kimsenin ve hiç bir çocuğumuzun buna ihtiyacı olmaz. Olmaması için de yapmamız gereken şeyleri her hafta yazıyorum. Sağlıklı yaşam, sağlıklı beslenme; hem ruhi hem de maddesel olarak… Hazır, paketteki, boya içeren, bir sürü koruyucu içeren gıdalardan çocuklarımızı ve en azından hamilelik döneminde anneleri uzak tutmalıyız.
Buradan yöneticilere ve anne babalara sesleniyorum: Okul kantinlerinde satılanları denetleyiniz!
Son olarak ligde kalmayı başaran Manisasporumuzu kutluyorum. Gelecek yıl daha üstlerde, hatta liderliğe oynayan bir takıma sahip olmak istiyorum.
Sağlıkta Gündem’i okuyun sağlıklı olun.